Η ΑΥΓΗ

Μίλτος Πασχαλίδης

Το «όλοι ίδιοι είναι» είναι η αρχή του φασισμού

σελίδες 28-29

Συναντηθήκαμε με τον Μίλτο Πασχαλίδη ένα ηλιόλουστο ανοιξιάτικο πρωινό στο φιλόξενο μπαλκόνι του σπιτιού του, όπου μας υποδέχτηκε με μια οικειότητα που τη συνέλαβε και ο φωτογραφικός φακός του Παύλου Παρασκευά. Και ήταν πολύ δύσκολο να ξεκινήσεις την κουβέντα κυρίως γιατί δεν ξέρεις τι να πρωτορωτήσεις όταν τον έχεις απέναντί σου. Γίνονται, όμως, όλα εύκολα γιατί η ιστορία που ακούει στο όνομα Μ. Πασχαλίδης είναι πλούσια είτε πας στο παρελθόν είτε τη φέρεις στο παρόν. Μας μίλησε για τους σπουδαίους καλλιτεχνικούς σταθμούς του, που ήταν το ξεκίνημα με τους Χαΐνηδες, η συνάντηση με τον Μάνο Ξυδούς, που τον επέβαλε, όπως χαρακτηριστικά είπε, στη Minos τότε, αλλά και για τις συνεργασίες του με τους μεγάλους συνθέτες, με προεξέχοντα τον Θάνο Μικρούτσικο, που του άλλαξε τον τρόπο που βλέπει τη δουλειά. Αλλά ο Μ. Πασχαλίδης είναι και το τώρα: μια καλοκαιρινή περιοδεία που ξεκινάει στις 7 Ιουνίου στο Θέατρο Βράχων, αλλά και η υπόσχεση για πολλές συναντήσεις με τραγούδια και ανθρώπους στο μέλλον. Ενεργός, πολιτικοποιημένος, ήρεμος και τρυφερός, μας ακολούθησε με τις απαντήσεις του σε αυτό το παιχνίδι των ερωτήσεων με ένα πηγαίο χαμόγελο. Αυτός είναι ο Μίλτος Πασχαλίδης. Ξανά καλοκαιρινή περιοδεία. Τι κουβαλάς αυτή τη φορά; Κάθε χρόνο κουβαλάω και έναν χρόνο παραπάνω και τραγούδια δικά μου και άλλων. Μάλλον αυτά με μεταφέρουν, αυτά με κουβαλάνε. Στη σκηνή αισθάνομαι σαν να ίπταμαι. Νιώθω σαν ψάρι μέσα στο νερό. Είναι τώρα 15, 16 προσωπικοί μου δίσκοι και τραγούδια σε δίσκους άλλων συναδέλφων που έχω πει και που αγαπώ. Σε μια πρόχειρη έρευνα που έκανα για στατιστικούς λόγους είδα ότι έχω ερμηνεύσει 250 τραγούδια στην ελληνική δισκογραφία. Με τρόμαξε λίγο. Δεν φανταζόμουν ότι είναι τόσο πολλά. Για να βγει μια συναυλία χρησιμοποιείς 35 με 40 τραγούδια. Το στοίχημα είναι να διαλέξεις αυτά με τα οποία θα νιώσεις εσύ καλά, θα κάνουμε μια εσωτερική αφήγηση και θα περάσει και ο κόσμος καλά.

Εχω την αίσθηση ότι τα κατάφερες ήσυχα και αθόρυβα χωρίς να είσαι μέσα σε αυτό που λέμε μουσικό lifestyle. Είναι έτσι;

Και εγώ την ίδια αίσθηση έχω. Δεν ξέρω πώς έγινε. Δεν κατάλαβα πώς από τους 500 πήγαμε στους 1.000 και από τους 1.000 στους 10.000 κόσμο. Μπορώ εκ των υστέρων να πω ότι συνέβη επειδή ένας κόσμος επιβράβευσε τη συνέπειά μου εδώ και 30 χρόνια. Αλλά δεν φτάνει αυτό. Γιατί είναι και άλλοι συνάδελφοι συνεπείς 30 χρόνια και δεν τους συνέβη. Μπορεί να έχει και στοιχεία τύχης. Κάποιος κόσμος κάτι να είδε σ’ εμένα, το οποίο τον εκφράζει. Γιατί ξέρεις τι γίνεται; Ο κόσμος ακουμπάει πάνω στα τραγούδια. Ειδικά οι Έλληνες έχουμε συνδέσει τη ζωή μας με το τραγούδι. Στα γλέντια, στις κηδείες, στις χαρές, στις πίκρες. Το τραγούδι είναι πολύ συνδεδεμένο με τη ζωή μας και υπάρχουν πολλά τραγούδια που ο κόσμος όταν πάει να πέσει, γραπώνεται από πάνω τους για να μην πέσει. Αν, λοιπόν, μέσα σε αυτά τα τραγούδια είναι και κάνα δυο δικά σου, κάτι έχει γίνει και σε αισθάνεται ο άλλος δικό του άνθρωπο.

Η επιλογή να μείνεις έξω από αυτό που λέμε star system ήταν συνειδητή;

Ναι, ήταν συνειδητή. Δεν ήταν τόσο από ιδεολόγημα, αλλά κυρίως από βαρεμάρα. Αποφάσισα κάποια στιγμή μετά τα 35 μου να κάνω μόνο πράγματα που μου αρέσουν. Δεν μου αρέσει να πηγαίνω στην τηλεόραση. Το βαριέμαι φρικτά. Δεν μου αρέσει να εκτίθεμαι παραπάνω. Δεν περνάω καλά. Διαλέγοντας μόνο αυτά με τα οποία περνάω καλά, συνειδητοποίησα ότι εμμέσως δεν συμμετείχα σε αυτό το παιχνίδι. Δεν ξύπνησα ένα πρωί και πήρα μία απόφαση. Το έκανα μια-δυο φορές, είδα ότι δεν μου πάει και είπα άσ’ το.

Δυσκολίες συνάντησες;

Εντάξει, ναι. Αλλά ξέρεις, απογοητεύεσαι αν έχεις βάλει πολύ ψηλά τον πήχη. Εγώ δεν είχα βάλει ποτέ ψηλά τον πήχη. Εγώ ευχόμουν να υπάρχει ένα μίνιμουμ ακροατήριο που θα το αφορά αυτό που κάνω. Ίσα-ίσα για να είναι βιώσιμο αυτό.

Ανταγωνισμός υπήρξε;

Δεν αισθάνθηκα ποτέ ανασφαλής σε αυτόν τον χώρο. Ανταγωνισμός υπάρχει, αλλά εγώ τον αισθάνθηκα μόνο καλλιτεχνικά. Θυμάμαι όταν ξεκινάγαμε το 1995, λαχταρούσα να ακούσω τι γράφουν ο Αλκίνοος, ο Θηβαίος, ο Μάλαμας. Και όταν γράφανε κάτι ωραίο, πάντα με τσιγκλούσε να γράψω και εγώ κάτι ωραίο. Ενίοτε να το κλέψω κιόλας. Να γράψω κάτι που να μοιάζει. Καμιά φορά το κάνεις και ασυναίσθητα. Τώρα ποιος έχει περισσότερο κόσμο, ποιος βγάζει περισσότερα λεφτά, μου φαίνονται χαζά, με την έννοια ότι όταν υπηρετείς ένα είδος τραγουδιού, θέλεις όλοι να πηγαίνουν καλά. Δεν έχει νόημα να πηγαίνεις μόνο εσύ και άλλοι δύο γιατί αυτό δεν δημιουργεί ρεύμα. Εγώ καμαρώνω τον Θανάση Παπακωνσταντίνου, τον Μάλαμα, τον Χαρούλη που έχουν πολύ κόσμο.

Γιατί αυτό δημιουργεί ένα ρεύμα από το οποίο είμαστε όλοι κερδισμένοι.

Τα άσχημα της νύχτας τα απέφυγες;

Δεν τα έζησα. Έπαιζα σε χώρους που μου πηγαίνανε. Όποιος χώρος μύριζε βαριά, βαθιά νύχτα τον απέφευγα ενστικτωδώς. Όταν το όχι μού κόστιζε. Γιατί τώρα μπορώ να διαλέγω εγώ τον χώρο που εμφανίζομαι. Όταν, όμως, με διάλεγαν οι χώροι, έλεγα κάποια όχι τα οποία πιθανόν μου στοίχισαν οικονομικά, αλλά δεν το έχω μετανιώσει καθόλου. Γιατί κοιμόμουν πάντα ήσυχος.

Είσαι βαθιά πολιτικοποιημένος. Σου έχει στοιχίσει αυτό; Βλέπεις η Μποφίλιου μιλάει και αμέσως δέχεται αισχρές επιθέσεις.

Η Νατάσσα τους μπερδεύει που είναι και κούκλα (γέλια). Καταρχήν, δεν διαχώρισα ποτέ το κοινό. Απευθύνομαι σε όλους και φυσικά αρέσω σε λίγους. Το να επιχειρήσεις να αρέσεις σε όλους είναι βλακεία. Εγώ γράφω τα τραγούδια μου. Τα τραγούδια μου από μόνα τους έχουν πολιτική θέση, είτε είναι ερωτικά είτε είναι πολιτικά. Καταλαβαίνω ότι υπάρχουν πολιτικοί χώροι με τους οποίους είμαι πιο

συγγενής και ο κόσμος που είναι κοντά τους αισθάνεται πιο κοντά στα τραγούδια μου, αλλά δεν αποκλείω ποτέ κανέναν. Δεν το βίωσα ως αποκλεισμό ποτέ.

Εγινε χαμός με τον Σαββόπουλο που εκφράστηκε υπέρ της Νέας Δημοκρατίας. Διαχωρίζεις το έργο από τον καλλιτέχνη;

Ε, τι θα κάνουμε τώρα; Θα ακυρώσουμε το έργο του Σαββόπουλου επειδή δεν συμφωνούμε με τα πολιτικά του πιστεύω; Είναι ένα μεγάλο ερώτημα. Μέσα μου ενστικτωδώς ποτέ δεν είχα πρόβλημα αν κάποιος συνάδελφος μεγαλοφυής ή σπουδαίος είχε άλλη ιδεολογία από αυτή που ήταν κοντά σ’ εμένα. Πιο πολύ στενοχωριόμουν όταν έβρισκα κάποιους σπουδαίους που δεν ήταν καλοί άνθρωποι. Εκεί με ζορίζει να συνδέσω το έργο με τον δημιουργό. Αν είναι μαλάκας. Όχι αν ψηφίζει άλλο κόμμα. Η γενιά μου έχει μεγαλώσει αντέχοντας τον άλλο. Τώρα συμβαίνει κάτι παράδοξο και άγριο στην ελληνική κοινωνία. Βγαίνουν μαχαίρια, σκοτώνουν τον άλλον επειδή ήταν άλλη ομάδα. Όταν ήμασταν εμείς πιτσιρικάδες, ήταν αδιανόητο. Μπορούσαμε να τσακωθούμε για τα πολιτικά και για την μπάλα, αλλά να σκοτωθούμε, όχι. Τώρα βλέπω στους ανθρώπους ότι «το άλλο» τους φαίνεται εχθρικό. Είτε είσαι άλλο φύλο είτε άλλο χρώμα είτε άλλη ομάδα είτε άλλο κόμμα. Είναι έτοιμοι να σκοτώσουν γι’ αυτό. Μέσα μου δεν ακύρωσα ποτέ το έργο ενός μεγάλου δημιουργού επειδή δεν συμφωνούσα με τις απόψεις του εκτός εργασίας.

Εχεις δύο κόρες. Σε αγχώνει αυτός ο κόσμος που θα μεγαλώσουν τα παιδιά σου;

Αυτός είναι ο φόβος που έχει κάθε γονιός. Ο φόβος μην πάθουν κάτι τα παιδιά σου. Δεν υπάρχει μεγαλύτερος φόβος και όσοι δεν έχουν παιδιά είναι ευλογημένοι να μην ζήσουν ποτέ αυτόν τον φόβο. Φυσικά εικάζω ότι κάτι χάνουν μην έχοντας παιδιά, γιατί είναι μεγάλη η χαρά που παίρνεις από αυτό. Αλλά έχουν κερδίσει αυτό. Δεν θα ζήσουν ποτέ αυτόν τον φόβο, που είναι ο υπέρτατος φόβος. Μην πάθει κάτι το παιδί σου. Έχω μια έγνοια γι’ αυτό, αλλά είναι νωρίς ακόμα. Η μία είναι στην εφηβεία, είναι σε πόλεμο με το σύμπαν, και η άλλη, που είναι 3 χρονών, είναι στον δικό της κόσμο, στον οποίο προσπαθώ να μπω γιατί ο δικός της είναι πιο καλός από τον δικό μας. Σαφώς έχω αγωνία για τα κορίτσια, αλλά όχι τέτοια που να μην κοιμάμαι το βράδυ.

Ενιωσες ποτέ υπεροψία από αυτή την επιτυχία;

Επειδή η επιτυχία μου συνέβη μετά τα 40 το απέφυγα. Αν μου συνέβαινε απότομα, μπορεί και να την είχα ψωνίσει, δεν ξέρω. Όταν μου συνέβη μετά από πολύ κόπο και αγώνα είναι αυτό που λέει ο άλλος μου αδερφός, ο Θηβαίος, «η φτέρνα μου είναι πάντα δεμένη με το χώμα». Δεν αισθάνθηκα κάτι διαφορετικό ή κάτι σπουδαίο. Εγώ παίρνω πολύ σοβαρά την τέχνη μου και ελάχιστα σοβαρά τον εαυτό μου. Δεν κινδύνεψα από αυτό. Ξαναλέω, αν μου

συνέβαινε απότομα στα 25, μπορεί και να την είχα ψωνίσει. Αλλά μου συνέβη αργά και βασανιστικά μετά τα 40, οπότε μάλλον ήταν αργά για να την ψωνίσω.

Ο Μίλτος Πασχαλίδης είναι έντεχνος;

Οχι. Ο Μίλτος Πασχαλίδης είναι ένας τραγουδοποιός τραγουδιστής με ανοιχτά αυτιά και ανοιχτό μυαλό. Απλώς, όσο μεγαλώνω διαπιστώνω ότι, από τη μία, χαλαρώνω μουσικά και, από την άλλη, είμαι πιο σκληρός σε σχέση με τις ανθρώπινες σχέσεις. Αν ο άλλος δεν είναι φίλος μου, δεν μπορώ να τραγουδήσω πια μαζί του. Μου είναι δύσκολο. Ή αν δεν τον θαυμάζω πολύ. Το ρεπερτόριό μου είναι λιγότερο σημαντικό πια. Μπορώ να πω ένα τραγούδι που πριν από 15 χρόνια δεν θα το έλεγα. Αν το πω με φίλο, δεν με νοιάζει καθόλου. Αισθάνομαι ότι θέλω να τραγουδάω μόνο με ανθρώπους που αγαπώ και θαυμάζω. Αυτό είναι το κριτήριό μου εδώ και χρόνια.

Εχεις προσδοκίες από την επόμενη μέρα αυτών των δεύτερων εκλογών που έρχονται;

Η προεκλογική περίοδος ήταν βουβή και περίεργη. Βουβή στα όρια του μουλωχτού. Τα αποτελέσματα μου προκάλεσαν τεράστια έκπληξη. Ειδικά η διαφορά Ν.Δ.-ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Δεν την περίμενα. Ούτε είχα διαβάσει τέτοια σημάδια. Μάλιστα, πίστευα ότι θα έπεφτε η Ν.Δ. και θα ανέβαινε ο ΣΥΡΙΖΑ γιατί δεν είχα ακούσει κανέναν που είχε ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ ότι δεν θα τον ξαναψήφιζε. Αντίθετα, είχα ακούσει πολλούς που είχαν ψηφίσει Ν.Δ. και δεν θα την ξαναψήφιζαν. Αυτό, λοιπόν, σημαίνει ότι πολλοί από μας είμαστε εγκλωβισμένοι σε έναν μικρόκοσμο. Και δεν βλέπουμε τη μεγάλη εικόνα. Δηλαδή, είναι σαφές ότι ο κύκλος μου εμένα είναι τέτοιος που είναι παραμορφωτικός σε σχέση με το τι συμβαίνει εκεί έξω. Γι’ αυτό και εξεπλάγην. Η κοινωνία είχε άλλα στο μυαλό της, αλλά συνέβησαν. Θα ήθελα να μην μείνει ο τόπος χωρίς αντιπολίτευση γιατί θα είναι ολέθριο. Εννοώ, αξιωματική αντιπολίτευση. Γιατί αντιπολίτευση ουσιαστική κάνει και το ΚΚΕ. Αλλά δεν πρέπει να μείνουμε χωρίς μια ισχυρή αξιωματική αντιπολίτευση. Είναι κακό για τη Δημοκρατία. Είναι κακό να αισθάνεται ο πρώτος ότι είναι παντοδύναμος. Από εκεί και πέρα δεν βλέπω να έρχεται κάτι ωραίο παγκοσμίως. Παγκοσμίως ο καπιταλισμός προσπαθεί να μεταλλαχθεί, όπως κάνει πάντα όταν απειλείται, και αυτό στο οποίο συνήθως μεταλλάσσεται είναι χειρότερο από αυτό που έχουμε. Θέλει αγωνιστική διάθεση. Να είμαστε στον δρόμο. Να είμαστε παρόντες. Να πάει ο κόσμος να ψηφίσει. Αυτή η αποχή είναι αδιανόητη. Δεν καταλαβαίνω τι σκατά έχουν στο κεφάλι τους. Μια φορά στα 4 χρόνια σού δίνουν τη δυνατότητα να πεις τη γνώμη σου και εσύ λες, άσε, μωρέ, όλοι ίδιοι είναι; Αυτό το «όλοι ίδιοι είναι» είναι η αρχή του φασισμού. Με αυτόν τον τρόπο ουσιαστικά ψηφίζεις Δεξιά σε όλες της τις εκδοχές, όχι απλά Ν.Δ. Έχεις μια δεξιά συντηρητική στάση. Η οποία στο τέλος της μέρας θα σου γυρίσει και μπούμερανγκ.

Οσο μεγαλώνω διαπιστώνω ότι, από τη μία, χαλαρώνω μουσικά και, από την άλλη, είμαι πιο σκληρός σε σχέση με τις ανθρώπινες σχέσεις. Αν ο άλλος δεν είναι φίλος μου, δεν μπορώ να τραγουδήσω πια μαζί του. Μου είναι δύσκολο. Ή αν δεν τον θαυμάζω πολύ

ΜΠΡΟΣΤΙΝΉ ΣΕΛΊΔΑ

el-gr

2023-06-03T07:00:00.0000000Z

2023-06-03T07:00:00.0000000Z

https://avgi.pressreader.com/article/282192245373154

AVGI SA