Ντηρητισμού

και η κατεστημένη, που εξακολουθεί να τη θεωρεί διαστροφή και ασθένεια, όχι πια βάσει θρησκευτικών προκαταλήψεων αλλά βάσει επιστημονικών θεωριών που ήταν τότε «του συρμού», όπως η ευγονική. Ακόμα, όμως, και εκπρόσωποι της δεύτερης τάσης τάσσονταν υπέρ της αποποινικοποίησής της, ακριβώς επειδή θεωρούνταν πάθηση - η ομοφυλοφιλία στην Ευρώπη, στους νεότερους χρόνους, άρχισε να διώκεται ποινικά μετά τον 17ο αιώνα και σε κάποιες χώρες παρέμεινε παράνομη μέχρι και τη δεκαετία του 1990.

Στην Ελλάδα, ωστόσο, η πορεία ήταν διαφορετική. Παρόλο που η ελληνική επιστημονική κοινότητα δεχόταν για το διάστημα στο οποίο αναφέρεται το βιβλίο πολλές επιρροές από τους Ευρωπαίους επιστήμονες, σχετικά με αυτό το ζήτημα η σιωπή των γιατρών υπήρξε σχεδόν απόλυτη. Ο Ζουράρις, ο οποίος σπούδασε στη Γερμανία και συνεργάστηκε με το Ινστιτούτο Σεξουαλικών Ερευνών του Βερολίνου την περίοδο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, θεωρεί ότι αυτή η σιωπή οφείλεται στον συντηρητισμό που επικρατούσε στην Ελλάδα τον 19ο και τον 20ό αιώνα με την συμφωνία κράτους και Εκκλησίας. Ο βαθύς συντηρητισμός και η σεμνοτυφία της Εκκλησίας επέδρασαν στην ελληνική κοινωνία σε τόσο μεγάλο βαθμό ώστε να μην μπορεί να συζητήσει σε καμία περίπτωση ζητήματα που σχετίζονται με τη σεξουαλική συμπεριφορά. Πολλώ δε μάλλον γύρω από μια κατάσταση που θεωρήθηκε, εν πολλοίς, διαστροφική.

Η συγγραφέας προχωρά αυτή την ιδέα περί συντηρητισμού ακόμη περισσότερο, διατυπώνοντας την άποψη ότι η αδυναμία να συζητηθούν όλα αυτά στην Ελλάδα σχετίζεται και με την αγωνία που είχαν οι Έλληνες, ιδιαίτερα τον 19ο αιώνα, να αποδείξουν την καθαρότητα της φυλής τους και τη σύνδεσή τους με το αρχαίο κλέος. Σε μια εποχή που η καθαρότητα της ελληνικής φυλής αμφισβητείται από θεωρίες όπως αυτή του γνωστού Αυστριακού Fallmerayer, οι οποίες εκλαμβάνονται ως ανθελληνική επίθεση, οι Έλληνες επιστήμονες αναλαμβάνουν να αποκρούσουν τέτοιες κατηγορίες, προβάλλοντας την αδιάλειπτη συνέχεια του ελληνικού έθνους από την αρχαιότητα έως το παρόν. Σε αυτό το πλαίσιο, οποιαδήποτε συζήτηση για την ομοφυλοφιλία θεωρήθηκε ότι θα απειλούσε την εικόνα της καθαρότητας και της ευρωστίας του έθνους. Η εικόνα αυτή δεν ήταν απαραίτητη μόνο ως απάντηση σε όσους αμφισβητούσαν τη σύνδεση με την αρχαιότητα αλλά ήταν, πολύ περισσότερο, αναγκαία για να υπηρετήσει την πραγματοποίηση των εθνικών προταγμάτων περί εδαφικής επέκτασης.

Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και τον συντηρητισμό που επιβλήθηκε στην ελληνική κοινωνία μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου, το μίγμα γίνεται εκρηκτικό. Παρόλα αυτά, αυτές οι διαπιστώσεις, μολονότι είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες, δεν προσφέρουν από μόνες τους επαρκείς εξηγήσεις για την εκκωφαντική σιωπή της ελληνικής κοινωνίας γύρω από αυτό το ζήτημα. Και σίγουρα δεν εξηγούν γιατί το κίνημα για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων άργησε τόσο πολύ να εμφανιστεί στην Ελλάδα σε σύγκριση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Και δεν είναι το μόνο ζήτημα στο οποίο η ελληνική περίπτωση υστερεί, δυστυχώς. Τόσο στη νομοθεσία μας όσο και γενικότερα στην κοινωνική μας ζωή τα ζητήματα των δικαιωμάτων άργησαν πάρα πολύ να εμφανιστούν ή να θεωρηθούν άξια λόγου. * Η Ελένη Πασχαλούδη είναι ιστορικός