Η διαρκής απογοήτευση των Κούρδων

Οι μεγάλες αναταραχές που βιώνει η Μέση Ανατολή εδώ και τουλάχιστον τρεις δεκαετίες επέτρεψαν στους Κούρδους του Ιράκ και της Συρίας να αποσπάσουν εδαφική αυτονομία - ελλείψει της πολυπόθητης ανεξαρτησίας. Όμως, ενισχυμένες από τις αδελφοκτόνες έριδες, οι

Τον

Σεπτέμβριο του 2017 η Κουρδική Περιφερειακή Κυβέρνηση (ΚΠΚ) διενήργησε δημοψήφισμα υπέρ της ανεξαρτησίας του αυτόνομου κουρδικού θύλακα τον οποίο διοικεί στο Βόρειο Ιράκ. Παρά το συντριπτικό «ναι» του δημοψηφίσματος (92,73% ψήφοι υπέρ της ανεξαρτησίας), η πρωτοβουλία απέτυχε, κυρίως εξαιτίας της άρνησης της κεντρικής κυβέρνησης της Βαγδάτης να επικυρώσει το αποτέλεσμα, αλλά και της εχθρικής διάθεσης των μεγάλων δυνάμεων (ΗΠΑ και Ρωσίας) και των γειτονικών χωρών (Σαουδική Αραβία, Ιράν και Τουρκία) απέναντι στον διαμελισμό του Ιράκ. (1) Η αποτυχία αποδυνάμωσε την Περιφερειακή Κυβέρνηση, η οποία αναγκάστηκε στη συνέχεια να παραχωρήσει σημαντικά εδάφη στις δυνάμεις της κεντρικής κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένης της -στρατηγικής σημασίας- πόλης Κιρκούκ. Δυτικότερα, οι προοπτικές μοιάζουν το ίδιο δυσοίωνες για την προσφάτως σχηματισθείσα κουρδική οντότητα στη Βορειοανατολική Συρία, γνωστή ως Δημοκρατική Ομοσπονδία της Βόρειας Συρίας ή Ροζάβα (Δύση στην κουρδική γλώσσα). Η οντότητα αυτή βιώνει διαρκή απειλή από το συριακό καθεστώς και

πλήττεται από τακτικές επιθέσεις του τουρκικού στρατού. (2) Μπορεί οι εδαφικές διεκδικήσεις των Κούρδων να ματαιώνονται από τα παιχνίδια των μεγάλων και των περιφερειακών δυνάμεων, περιπλέκονται όμως και από τις εσωτερικές αντιπαλότητες των πολιτικών εκπροσώπων τους.

Είναι αδύνατο να θίξουμε το ζήτημα της σταθερότητας στη Μέση Ανατολή χωρίς να εξετάσουμε την κουρδική εξαίρεση. Την επομένη της λήξης του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου η περιοχή αναδιαμορφώθηκε, περνώντας από αυτοκρατορίες στα χέρια δυναστειών σε νέα κράτη, δημιουργημένα στη βάση εθνοτικών κριτηρίων: στην Τουρκία και στις αραβικές χώρες (Ιράκ, Λίβανος κ.λπ.). Στον χάρτη οι Κούρδοι συνιστούσαν «έναν λαό χωρίς κράτος», καθώς ήταν διασκορπισμένοι μεταξύ της Τουρκίας, της Συρίας, του Ιράκ και του Ιράν, χωρών που ελάχιστα σεβάστηκαν ή ακόμη και αρνήθηκαν τα θεμελιώδη δικαιώματά τους. Αυτή ήταν η αιτία πολυάριθμων εξεγέρσεων, τις οποίες ακολούθησαν κύματα καταστολής. Τα τελευταία χρόνια η αποδυνάμωση και η κατάρρευση του ιρακινού και του συριακού κράτους πρόσφεραν νέες ευκαιρίες στους Κούρδους, ιδίως από τη στιγμή που οι στρατιωτικές οργανώσεις τους στο Ιράκ και στη Συρία υπήρξαν οι κύριοι σύμμαχοι των (υπό την ηγεσία των ΗΠΑ) διεθνών συνασπισμών κατά του μπααθικού καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν το 2003 και κατά του Ισλαμικού Κράτους (Ι.Κ. ή ISIS) μετά το 2014. Η τελευταία εμπλοκή στον αγώνα κατά του Ι.Κ. έφερε μια πρωτοφανή διεθνή υποστήριξη στους Κούρδους μαχητές και